Οι αισθήσεις που προκαλούνται από διάφορα ερεθίσματα, κινητοποιούν την φαντασία του ζωγράφου στην διαδικασία ανάπτυξης του θέματός του. Τα ίδια μάλιστα τα στάδια επεξεργασίας και εμβάθυνσης, που ο ζωγράφος επιχειρεί, είναι εκείνα που ως πυξίδες τον καθοδηγούν στην εκφραστική ανάπτυξη και στην τελική διαμόρφωση του κάθε του έργου. Η πράξη της ζωγραφικής και οι διαδικασίες που αυτή περιλαμβάνει, απαιτούν συνεχόμενες ανιχνεύσεις, δομοπλαστικές ανασυγκροτήσεις, αλλαγές, επιπεδικούς συσχετισμούς και δραστηριοποιημένους συνειρμούς που τροποποιούν διαρκώς το θέμα, απομακρύνοντας το από τα πρωτογενή ερεθίσματα που το προκάλεσαν.
Η Μαριάννα Κατσουλίδη δεν ξεκίνησε με μια στατικότητα του προσχηματικού της θέματος, προκειμένου να ανακαλύψει και να εκφράσει τις εσωτερικές του ισορροπίες και αντιπαραθέσεις με βάση τον ψυχισμό που θα του απέδιδε μέσα από το σχέδιο και τα χρώματά της. Πρόθεσή της ήταν να αποτυπώσει μια παράλληλη διαδικασία εσωτερικής καταγραφής και μετάπλασης από την μια πλευρά και την απόδοση των συμπεριφορών και των σταδίων, από την άλλη, ενός θέματος ρευστού και μετακινούμενου, προερχόμενου από το ζωικό βασίλειο και την άγρια φύση. Αυτό απαιτούσε την μετακίνηση της ίδιας της ζωγράφου για την ανίχνευση και παρακολούθηση του θέματός της, που η ίδια επέλεξε να είναι η άγνωστη ζωή των ατίθασων αιγών στα υψόμετρα των βουνών του Μεσσηνιακού Ταϋγέτου.
Η Μαριάννα Κατσουλίδη οδοιπόρησε για ώρες και ημέρες στα κρημνώδη κρησφύγετα, προκειμένου να συνταυτιστεί με το θέμα της και όχι μόνον να καταγράψει τις φάσεις του, όπως θα μπορούσε να είχε κάνει ένας φυσιοδιφικός φωτογραφικός φακός. Χλωρίδα και πανίδα, μνήμες και εντυπώσεις, εγγύτητες και αποστάσεις, οπτικές προσβασιμότητες και εσωτερικές διεργασίες, διαμόρφωσαν μια σειρά από έργα στα οποία το ερέθισμα είναι μερικώς αναγνωρίσιμο, λειτουργώντας ως καταλύτης. Χρώματα και σχήματα διαπλέκονται, καθώς το ένα παρεισφρέει στο άλλο, δημιουργώντας διαρθρωτικά επίπεδα και επιφάνειες στα οποία αναπτύσσεται μια διαλεκτική και άλλοτε αντιπαραθετική κλίμακα εντάσεων ή υφέσεων της γραφής που ενδοπροβάλλεται με ευρηματικότητα και ελευθερία. Μέσα από τη ζωή των ακηδεμόνευτων αιγών στα όρη, εικαστικά μεταμορφώνονται τα προκείμενα, καθώς η παρατήρηση – ελλειπτική και αποσπασματική – ανοίγει μια εξπρεσιονιστική γραφή που δεν εξαντλείται μόνον σε χρωματικές εκρήξεις, αλλά μεταφέρει εσωτερικές κυρίως ωσμώσεις και αναγωγές μιας ποιοτικά υποβλητικής ματιέρας που αποδίδει την ατμόσφαιρα, τους ρυθμούς και τους υπόγειους κραδασμούς του θέματος.
Φύση και ζώα ταυτίζονται με τις διεργασίες και τις διαθέσεις του υποσυνειδήτου, της μνήμης και των αντικειμενικών δεδομένων που αποτυπώνουν τις ρευστές καταστάσεις αισθημάτων και συμπεριφορών, όπως η έλξη, η άπωση, ο δισταγμός, η επιφυλακτικότητα, η απορία, η επιθετικότητα, η διεκδίκηση, η τόλμη, η τρυφερότητα, η αυθαιρεσία, η συμφιλίωση και η ανατροπή.
Ένας κόσμος άγνωστος έρχεται στο φως, μέσα από τα έργα της Μαριάννας Κατσουλίδη. Ένας κόσμος που βλασταίνει ελευθερία, ανεξαρτησία και πηγαία χαρά μιας μεταιχμιακής ζωής που κρύβει περισσότερα από όσα αποκαλύπτει, με τον κίνδυνο συνεχώς να ελλοχεύει και με τις υπερβάσεις του διαρκώς να αποκαλύπτουν τις ασυμβατότητες και παραδοξότητες, τα μυστήρια και τα απροσδόκητα που εμφανίζει ο βίος μέσα από τα άλματα όσων «ασκητεύουν».
Μήπως άλλωστε και ο δρόμος των ζωγράφων δεν εμπεριέχει μια διαρκή άσκηση μέσα από συνεχόμενες υπερβάσεις ορίων. Σ ’αυτόν τον δρόμο με τις παγίδες και τα ερωτηματικά του, με τις απορίες και την απασφάλιση των βεβαιοτήτων του, με τον τρόπο που φανερώνει τα γνωστά του ως εξαιρετέα και τα οικεία ως πιθανά, κρύβεται όλη η ανανεωτική δύναμη της ζωγραφικής γλώσσας και όλη της η γοητεία.
Αθηνά Σχινά
Κριτικός & Ιστορικός Τέχνης